Elke sportvisser moet zich veilig voelen bij het uitoefenen van zijn hobby. Daarom pleit Toon Janssen (68) – penningmeester van Hengelsportvereniging De Breuly in Zevenaar – al jaren voor een sociaal veilig hengelsportklimaat. “Bij ongewenst gedrag mag de hengelsportvereniging niet de kop in het zand steken.”
“Het is van groot belang dat we alert blijven en elkaar beschermen tegen ongewenst gedrag. Bij onze vereniging willen we op geen enkele manier vormen van machtsvertoon, ongewenst seksueel of intimiderend gedrag zien. Vissen is voor iedereen – en we doen veel om dat zo te houden”, benadrukt Janssen.
Dat er op dit vlak ook in de hengelsport werk aan de winkel is blijkt wel uit praktijkvoorbeelden die elders plaatsvonden. Zo sloeg een vrijwilliger tijdens een viswedstrijd een andere – vrouwelijke – vrijwilliger op de billen. En een sportvisser die ook als trainer actief is stuurde naaktbeelden naar andere vissers in zijn ploeg. Naast de impact die dit op de slachtoffers had, waren er ook gevolgen voor de daders die ongewenst gedrag vertoonden: in sommige gevallen werden tuchtrechtelijke of strafrechtelijke stappen genomen. “Zulke ernstige zaken hebben wij gelukkig niet aan de hand gehad, maar ongewenst gedrag komt in tal van verschillende vormen voor”, zegt Janssen.
Stekken claimen
Zo leidt de gedrevenheid van sportvissers doorgaans tot gezonde concurrentie aan de waterkant. “Soms kan fanatisme echter ook doorslaan, zeker als de omgangsvormen opzij worden gezet”, vertelt Janssen. Vaak ligt de bron van conflicten bij een hotspot die bij meerdere vissers hoog op het lijstje staat. “Het claimen van een stek heeft wel eens tot problemen geleid. Hierdoor kwam een jongen lijnrecht tegenover een groepje te staan, wat leidde tot pestgedrag en buitensluiting. De hengelsportvereniging moet dan tactvol optreden om het niet te laten escaleren.”
Een een-op-een gesprek aan de waterkant is vaak genoeg om dit te stoppen. Zeker als je vanuit de vereniging spreekt, is de impact van je woorden volgens Janssen aanzienlijk. “Je hebt hun respect verdiend door alles wat de vereniging voor hen doet. Ook vanwege mijn leeftijd krijgt de boodschap extra gewicht, is mijn ervaring. Van een 60-plusser nemen ze advies doorgaans ter harte. Dan zien beide partijen vaak in dat ze het anders moeten aanpakken.”
Invloed social media
Social media is volgens Janssen een ander punt van aandacht. “Met name jongere sportvissers – tot pakweg 21 jaar – kunnen soms niet goed de consequenties overzien van berichten die zij online plaatsen of naar elkaar sturen.” Bijvoorbeeld als jongeren ’s nachts vissen en via de app leeftijdsgenoten uitnodigen om een biertje te komen drinken. “Dat lijkt onschuldig, maar kan ontsporen. Zeker als de groep aan de waterkant steeds groter wordt en er vanwege overmatig drankgebruik ongewenste situaties ontstaan.”
HSV De Breuly heeft daarom duidelijke afspraken gemaakt met de gemeente Zevenaar inzake nachtvissen. Janssen: “Het aantal leden dat dit mag doen is beperkt tot honderd personen per jaar. De minimum leeftijd voor een vergunning om ’s nachts te mogen vissen is 16 jaar, want dan willen we geen kinderen aan het water. De controleurs, boa’s en politie ontvangen periodiek ook een actuele lijst met namen en adressen van onze nachtvissers om effectief te kunnen controleren en handhaven.”
Problemen van de straat
Sociale (on)veiligheid ligt deels ook buiten de invloedsfeer van sportvissers, benadrukt Janssen. Sportvissen vindt vaak plaats in de openbare ruimte, zodat ook externe factoren (bijvoorbeeld agressieve personen of vandalisme) van invloed kunnen zijn op de sportbeleving. “De samenleving verhardt. Zo krijgen onze controleurs steeds vaker een grote mond, hoofdzakelijk van niet-vissers. Om hen te beschermen hebben we hun instructies aangepast. Ze hebben nu meer een rol als voorlichter en begeleider. Bij verdachte situaties gaan zij er niet meer zelf op af, maar nemen ze direct contact op met boa’s of politie.”
Ook in dit geval is HSV De Breuly in gesprek gegaan met de gemeente Zevenaar. “Samen hebben we een protocol opgesteld voor onze leden. Dit beschrijft de te nemen stappen bij calamiteiten, zodat er adequaat kan worden gehandeld. Op deze manier geven we ook een praktische invulling aan de uitspraak dat sportvissers als ‘oren en ogen aan de waterkant’ functioneren.”
Gedrags- en omgangsregels
Intern is HSV De Breuly ook scherp op de sociale veiligheid. “Bijvoorbeeld bij het werven van vrijwilligers”, legt Janssen uit. “Als iemand zich meldt, dan nodigen we hem of haar uit voor een persoonlijk gesprek. Op basis daarvan beslissen we of diegene kan worden ingezet als vrijwilliger bij activiteiten die we als vereniging organiseren. Zeker waar het kwetsbare groepen – ouderen en kinderen – betreft, moet je de zaken goed op orde hebben.”
Dat geldt ook voor hele simpele, praktische zaken. “Bij een SamenVISsen-uitje afgelopen zomer zat een vrouw in de felle zon. In overleg met haar begeleidster is toen besloten dat die de zonnebrandcrème aan zou brengen. Een ander voorbeeld is als er een jong kind naar het toilet moet. Dan gaan er volgens het vier-ogen-principe altijd twee vrijwilligers mee”, licht Janssen toe.
Op de website van HSV De Breuly staan de gedragsregels voor begeleiders, het vrijwilligersbeleid en de omgangsregels beschreven. “Dit vat samen hoe de vereniging omgaat met sociale veiligheid. Jaarlijks wordt dit binnen het bestuur besproken en waar nodig passen we zaken aan. Zo hebben we vanaf 2024 een alcohol- en rookverbod ingesteld bij jeugdwedstrijden, voor zowel deelnemers, begeleiding als toeschouwers”, besluit Janssen.
OP WEG NAAR EEN VEILIG HENGELSPORTKLIMAAT
Ongewenst gedrag en het schenden van iemands integriteit is onacceptabel. Met de campagne ‘Op weg naar een Veilig Hengelsportklimaat!’ brengt Sportvisserij Nederland het thema van sociale veiligheid bij de aangesloten verenigingen onder de aandacht. Want de hengelsportvereniging moet een veilige plek zijn voor de bestuurders, vrijwilligers en leden.
Met deze campagne stimuleren wij hengelsportverenigingen aan de vier V’s te werken: Verklaring Omtrent het Gedrag voor vrijwilligers (VOG), Verenigingsbrede gedragscode, Vertrouwenscontactpersoon op de vereniging en Vakkundig geschoolde trainer-coaches. NOC*NSF biedt gratis 15 uur begeleiding per vereniging aan.
Heb je een vraag, wil je overleggen of een melding maken?
Hier lees je meer informatie over hoe je dit precies aanpakt.